Tot op de draad - de vele levens van oude kleren

'Tot op de draad' heeft de subtitel 'de vele levens van oude kleren' en is geschreven door Ileen Montijn en uitgegeven in 2017. Het boek past mijn inziens helemaal in deze tijd. De modewereld is tesnlotte aan het veranderen en dat is een goede zaak!

Waardeer het, repareer het
Het boek heeft een prachtige voorkant: een oude foto waarop we vier vrouwen buiten zien zitten aan een tafel met twee naaimachines. Ze werken echter met de hand en zijn kleding aan het maken of repareren. Hoe anders zijn de beelden die we zien in de media van fabrieken in India waar kleding aan de lopende band wordt geproduceerd. Of van de gigantische afvalbergen met kleding waar we geen raad mee weten.

Dit boek gaat verder hoe we vroeger met kleding omgingen. Hoe werd het gemaakt, hoe werd het gerepareerd, hoe lang deden mensen met kleding en wat werd er gedaan met restanten kleding of restanten stof. Tot in detail vertelt Ileen Montijn ons alles over dit onderwerp in gemakkelijke taal en veel onderbouwing van de bronnen.

Mantel der barmhartigheid
Het boek begint met een hoofdstuk over mantel der barmhartigheid. Wie vóór de twintigste eeuw arm was kon zich nauwelijks kleding permiteren en was aangewezen op liefdadigheid. Textiel was erg duur en arbeidskosten waren goedkoop maar beiden bij elkaar opgeteld kwam je toch op hoge bedragen voor kleding. Daarbij vereiste kleding in die tijd ook nog eens véél stof. Hierdoor werden kleren hergebruikt. Van de stof werd zo weer iets anders gemaakt. Als de kleding niet meer kon worden hergebruikt dan werd deze geschonken aan 'de armen'. Schokkend vind ik het om te lezen dat de kleding eerst zorgvuldig werd gestript. Alle versiersels en luxe afwerking werd eraf gehaald want 'de armen mochten niet verwend worden'.

Handel in gedragen goed
Hierna volgt een hoofdstuk over hoe men vroeger al 'big business' had in het handelen van tweedehands kleding. Er waren winkels, er was diefstal, er was een bank van lening en er waren boedelveilingen. Nu gooien we overbodige kleding in een container, vroeger was oude kleding een handel waar vele mensen hun brood mee verdienden.

Van vodden tot vintage
Dit hoofdstuk sprak mij zeer aan. Wanneer is een kledingstuk een vod en wanneer is het vintage? Ergens in de 'hippie' jaren zestig ging de jongeren vlooienmarkten langs en ontstonden er vintage winkels. Een oud leder jack was ineens 'hot' en zelfs een bloemetjesjurk kon een grote vondst zijn wanneer deze afkomstig was van een duur merk. Vintage is populair geworden en is dit nu meer dan ooit. Inmiddels zijn er vele kanalen waar vintage kleding van verkoper naar koper gaat. Via veilingen, speciale websites en consignewinkels. De kledingafdeling van kringloopwinkels zijn ook geliefder dan ooit.

Kleding zelf naaien en erfgoed
Tot slot zijn er nog hoofdstukken over het zelf maken van kleding, de kringloop der kleding en kleding dat erfgoed is geworden. Ieder hoofdstuk wordt ondersteund door vele foto's en dit maakt het boek zeer aantrekkelijk om te lezen.

Ik heb genoten van dit boek, niet alleen omdat ik zelf kleding maak en recycling/upcycling een leuke uitdaging vind, maar vooral ook omdat het boek bijdraagt aan een andere visie over kleding. Ik hoop dat we allemaal ons meer bewuster worden van verspilling van grondstoffen en de uitbuiting van de derde wereldlanden. Dat we hierin nog een lange weg te gaan hebben, mag duidelijk zijn, zij het niet dat de corona-crisis wel heeft gezorgd voor een versnelling van deze ontwikkeling. Op het moment dat transport zo goed als stil komt te liggen, de grondstoffen schaars worden en fysiek winkelen lastig wordt, dan staan we meer open voor regionale producten en nieuwe ontwikkelingen.

Tot op de draad
Dit boek is een aanrader voor mensen die van mode houden of van zelf kleding maken. Ileen Montijn heeft al eerder boeken geschreven over de adel van Nederland. 'Leven op stand 1890-1940', 'Hoog geboren, 250 jaar adellijk leven in Nederland' en 'Naar buiten, landelijk wonen in de 19de en 20ste eeuw'. Dit boek past geheel in het rijtje omdat de vele foto's en informatie van kleding voornamelijk afkomstig zijn van de adel, tenslotte konden alleen zij zich door de eeuwen heen mooie kleding permitteren. Het boek is dus zeker ook aan aanrader als je graag over de adel en de 'rijke' geschiedenis van Nederland leest.